ΕΛΛΗΝΕΣ ΒΑΤΡΑΧΑΝΘΡΩΠΟΙ: Εκρηκτική Ύλη C4

Αυτό το άρθρο είναι μία εισαγωγή στη σύνθεση C4, μία πλαστική εκρηκτική ύλη με αμέτρητες χρήσεις. Οι αναφορές μας είναι βασισμένες στη στρατιωτικής χρήσης τυποποιημένη μορφή του, γνωστή και ως M112 κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ.

Εισαγωγή
Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Βρετανικές δυνάμεις κατασκεύασαν μία σειρά από πλαστικά εκρηκτικά με βάση κυρίως το RDX (κυκλωνίτης). Ένα από τα πιο γνωστά ήταν το PE4 που έγινε ευρύτερα γνωστό ως C4 λόγω του ότι ανήκει στις εκρηκτικές ύλες με βάση τη σύνθεση C. Η σύνθεση C περιλαμβάνει πλαστικές εκρηκτικές ύλες με βάση τον κυκλωνίτη (RDX). Σήμερα υπάρχουν τρεις τέτοιες συνθέσεις, C2, C3 και C4. Όπως θα δούμε στη συνέχεια, το C4 είναι ένα πολύ εύχρηστο εκρηκτικό με δεκάδες χρήσεις και έχει ήδη αντικαταστήσει αρκετά άλλα. Έτσι, πολύ σύντομα οι ΗΠΑ ξεκίνησαν τη μαζική παραγωγή του για στρατιωτική χρήση υπό τη μορφή της τυποποιημένης εκρηκτικής ύλης M112 που αποτελείται από 567 γραμμάρια (1.25 λίβρες) εκρηκτικής ύλης C4. Η συσκευασία της φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία.

Δομή του C4
Το C4 είναι εύπλαστο, χρώματος λευκού πλαστικό εκρηκτικό και η σύσταση του δεν έχει αλλάξει από το 1960. Συγκεκριμένα είναι:

90-91% Κυκλωνίτης (RDX)
2.1% Πολυισοβουτυλένιο
1.6% Λάδι Λίπανσης
5.3% Πλαστικοποιητής, κατά κανόνα δι-(2-αιθυλεξυλ) σεβακικό οξύ και πιο σπάνια σεβακικός διοκτυλεστέρας ή αδιπικό διοκτύλιο
0.6% (ή λιγότερο) νερό
Μικρή ποσότητα από χημικό εντοπισμού

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι έως το 1996 είχαν παραχθεί πολύ μεγάλες ποσότητες C4 χωρίς χημικό εντοπισμού ενώ σήμερα χρησιμοποιείται κατά κανόνα το Αμερικανικό DMDNB (2.3-μεθύλιο-2.3-δινιτροβουτάνιο (3.4-δινιτροεξάνιο)) που κάνει τον εντοπισμό του από εκπαιδευμένους σκύλους πολύ εύκολο. Στην επόμενη φωτογραφία φαίνεται το χρώμα και η υφή του C4 όταν βρίσκεται εκτός συσκευασίας.

Επίσης, από την ανάλυση της χημικής του σύστασης είναι προφανές ότι επηρεάζεται από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος. Έπειτα από δοκιμές οι ιδανικές θερμοκρασίες χρήσης του είναι από 21 έως 77°C. Σε χαμηλότερες θερμοκρασίες γίνεται άκαμπτο και με μειωμένη απόδοση ενώ σε μεγαλύτερες λιώνει/καίγεται.

Το τυποποιημένο εκρηκτικό Μ112 έχει βάρος 567 γραμμάρια (ή αλλιώς 1.25 λίβρες) και ορθογώνιο σχήμα με μήκος 25.4 εκατοστά, πλάτος 5.08 εκατοστά και πάχος 2.54 εκατοστά. Είναι καλυμμένο πολυεστερική ζελατίνη Mylar και στο κάτω μέρος του φέρει αυτοκόλλητη ταινία για την εύκολη τοποθέτηση του. Αυτά φαίνονται πιο ξεκάθαρα στην επόμενη εικόνα που μας δείχνει όλες τις πλευρές του αλλά και το γέμισμα C4 που περιέχει.

Είναι ένα πολύ ισχύρο εκρηκτικό που φαίνεται και από το συντελεστή αποτελεσματικότητας του που μας δείχνει ότι είναι 1.35 φορές πιο ισχυρό από αντίστοιχη ποσότητα ΤΝΤ ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι δεν παράγει τοξικές ουσίες κατά την έκρηξη και αυτό το κάνει ασφαλές για χρήση σε εσωτερικούς χώρους. Στη συνέχεια βλέπουμε τη σύγκριση του με ένα στρατιωτικού τύπου ΤΝΤ (για το οποίο έχουμε δημοσιεύσει σχετικό άρθρο εδώ).

Κλείνωντας αυτή την παράγραφο πρέπει να γνωρίζουμε ότι το M112 είναι εντυπωσιακά σταθερό τόσο σε μηχανικό τράνταγμα, όσο και σε αλλαγές θερμοκρασίας και τριβή. Αυτά σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που προσφέρει ένα πλαστικό εκρηκτικό είναι οι λόγοι για τους οποίους έχει πάρει τη θέση άλλων τυποποιημένων εκρηκτικών στις ένοπλες δυνάμεις παγκοσμίως.

Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Εκρηκτικές Ύλες                                                     : C4
Βάρος : 567 γραμμάρια (1.25 λίβρες)
Διαστάσεις                                                                : 2.54×5.08×25.4 εκατοστά
Ταχύτητα Έκρηξης                                                 : 8040 m/s (26400 ft/s)
Συντελεστής Σχετικής Αποτελεσματικότητας   : 1.34 RE
Αδιαβροχοποίηση                                                    : Εξαιρετική
Τοξικές Αναθυμιάσεις                                             : Ελάχιστα

Πλεονεκτήματα
Τα πλεονεκτήματα του Μ112 είναι πάρα πολλά, αν έπρεπε να αναφέρουμε τα τρία πιο σημαντικά από αυτά θα ήταν τα ακόλουθα.

Ευχρηστία. Τόσο στη συσκευασία Μ112 όσο και εκτός από αυτή είναι εύπλαστο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολύ εύκολα σε σχεδόν οποιαδήποτε επιφάνεια, ακόμα και υποβρυχίως καθώς είναι εξαιρετικά αδιάβροχο. Βλέπουμε ένα παράδειγμα χρήσης του εκτός συσκευασίας στην παρακάτω φωτογραφία που τοποθετείται γύρω από κρίκο αλυσίδας μιας άγκυρας για το κόψιμο της.
Σταθερότητα. Είναι πολύ σταθερό και αυτό κάνει τη μεταφορά και τη χρήση του πολύ ασφαλή. Ενδεικτικά, σε αρκετές στρατιωτικές εκπαιδεύσεις επιβίωσης διδάσκεται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως καύσιμο για κερί (αν και κατά την καύση παράγει μικρή ποσότητα τοξικών ουσιών).
Ισχύς. Όπως ήδη αναφέραμε έχει συντελεστή αποτελεσματικότητας 1.35 που είναι κατά πολύ πιο ισχυρό από άλλα λιγότερο ασφαλή στη χρήση τυποποιημένα εκρηκτικά.

Μειονεκτήματα
Βέβαια όπως κάθε εκρηκτική ύλη έχει και μειονεκτήματα με τα πιο χαρακτηριστικά να είναι τα παρακάτω.

Υπολογισμοί. Κάνει τον υπολογισμό της απαιτούμενης εκρηκτικής ύλης πιο δύσκολο τόσο λόγω του ιδιαίτερου βάρους της συσκευασίας Μ112 όσο και της εύπλαστης μορφής του.
Ακραίες θερμοκρασίες. Σε πολύ χαμηλές ή υψηλές θερμοκρασίες υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα μειωμένης απόδοσης ή ακόμα και αποτυχίας πυροδότησης.
Κολλητική ταινία. Η ενσωματωμένη στη συσκευασία κολλητική ταινία δε λειτουργεί σε βρώμικες, σκουριασμένες, υγρές και παγωμένες επιφάνειες.

Τέλος, παρότι είναι λογικό βλέποντας τη χημική του σύσταση, στα στρατιωτικά εγχειρίδια αναφέρεται ότι η κατάποση του οδηγεί σε δηλητηρίαση με συμπτώματα πονοκεφάλων, έμετου και διάρροιας.

Χρήσεις
Οι χρήσεις του είναι σε σχεδόν οποιοδήποτε τομέα χρησιμοποιούμε εκρηκτικά εκτός από διανοίξεις και δημιουργία κρατήρων αν και εκεί που πραγματικά ξεχωρίζει είναι στη δυνατότητα κοπής υλικών. Ενδεικτικά βλέπουμε στην επόμενη φωτογραφία ελεγχόμενη καταστροφή πυρομαχικών στην πόλη Ζαμποάνγκα στις Φιλιππίνες από συνεργασία ομάδων πυροτεχνουργών (EOD) των τοπικών αρχών και του Αμερικανικού Ναυτικού.

Φυσικά είναι ικανό και χρησιμοποιείται συχνά και σε κάθε είδους υποβρύχια καταστροφή.

Βασική Χρήση
Η χρήση του μπορεί να γίνει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους λόγο του ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές διαφορετικές επιφάνειες με άλλο σχήμα. Ωστόσο, οι κανονές βασικής χρήσης του είναι οι παρακάτω.

Ηλεκτρική και απλή πυροδότηση
Ασχέτως από τον τύπο (απλός ή ηλεκτρικός) πυροκροτητή, το Μ112 δεν έχει οπή για την υποδοχή του πυροκροτητή οπότε αυτή θα πρέπει να δημιουργηθεί πρώτα είτε με την ειδική πένσα Μ2 ή με αντίστοιχο εργαλείο. Όταν ο πυροκροτητής είναι μέσα στο C4 μπορούμε να πιέσουμε το C4 γύρω του ώστε να τον ασφαλίσει στη θέση του.

Πυροδότηση με ακαριαίο πυραγωγό σχοινί
Πρέπει στο ακαριαίο πυραγωγό σχοινί να κάνουμε έναν κόμπο, είτε θηλιάς:

Είτε διπλό κόμπο:

Είτε τριπλό κόμπο:

Και εν συνεχεία να κόψουμε ένα τμήμα σχήματος L από το Μ112, να τοποθετήσουμε εκεί τον κόμπο από το πυραγωγό σχοινί και να το σκεπάσουμε.

Αυτό συμβαίνει στα περισσότερα πλαστικά εκρηκτικά καθώς υπάρχει πιθανότητα να μη γίνει σωστή ή ακόμα και καθόλου πυροδότηση αν απλώς τυλίξουμε το Μ112 με ακαριαίο πυραγωγό σχοινί.

Τέλος, βλέπουμε ακόμα μία ελεγχόμενη καταστροφή κατασχεμένων όπλων και 2000 σφαιρών 7.62 χιλιοστών από το πεδίο βολής «Saylor Creek» που βρίσκεται στη βάση της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ «Mountain Home» στην πολιτεία Άϊνταχο. Η φωτογραφία είναι από τις 22 Ιουνίου 2012 τραβηγμένη από τον Αρχισμηνία Ρόμπερτ Χάμπφες.