31η Αυγούστου 1956 «Η μάχη του νοσοκομείου»

Στις 31 Αυγούστου, 1956 μεσούσης του απελευθερωτικού αγώνα εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών, επιλεγμένη ομάδα μελών της ΕΟΚΑ σχεδίασε και εκτέλεσε την πιο ριψοκίνδυνη επιχείρηση της Οργάνωσης. 

Στόχος της ήταν η απελευθέρωση του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.

Στην επικίνδυνη εκείνη επιχείρηση, εκτός από τα δύο παλικάρια που έχασαν τη ζωή τους, Ιωνά Νικολάου και Κυριάκο Κολοκάση, πήραν μέρος οι Νίκος Σαμψών, Νεοπτόλεμος Λεφτής, Σπύρος Κυριάκου, Παναγιώτης Κοτζιάς, Ελένη Χριστοφορίδου και Βερενίκη Λεωνίδου.

Με δηλώσεις του στη «ΜΑΧΗ», ένας από αυτούς τους αγωνιστές, ο Νεοπτόλεμος Λεφτής, καταθέτει τη δική του μαρτυρία για τα γεγονότα, έτσι όπως τα έζησε ο ίδιος στο πλευρό των συναγωνιστών του, που έπαιξαν τη ζωή τους κορώνα γράμματα προκειμένου να απελευθερώσουν τον πλέον καταζητούμενο άνδρα της ΕΟΚΑ, Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, ο οποίος κρατείτο στις Κεντρικές Φυλακές και την ημέρα εκείνη θα μεταφερόταν στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας για εξετάσεις, προσποιούμενος ασθένεια. 

Ο κ. Λεφτής αναφέρει:

«Η διαταγή για να πραγματοποιηθεί η ριψοκίνδυνη αυτή επιχείρηση, ξεκαθαρίζω ότι ήρθε από τον Αρχηγό του Αγώνα Γεώργιο Γρίβα Διγενή στις 30 Αυγούστου, ο οποίος ενημέρωνε ότι ο Πόλυς θα μεταφερόταν την επομένη στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. 

Εμείς εκτελούσαμε διαταγές. 

Δεν ενεργούσαμε μόνοι μας. Την ίδια μέρα ήρθε και με βρήκε, στο γραφείο ταξί όπου δούλευα, το όποιο ανοίξαμε με τον Μάρκο Δράκο το μακαρίτη για τις ανάγκες του Αγώνα το 1955, ο Νίκος Σαμψών και μου είπε ότι αύριο θα πρέπει να πάμε να απελευθερώσουμε τον Γιωρκάτζη από το Νοσοκομείο. 

Τον ρώτησα ποιοι θα πάμε και μου απάντησε τα κοπέλια τα δικά μας που πάμε πάντοτε μαζί. 

Εννοούσε εμένα, τον Σπύρο Κυριάκου, Ιωνά Νικολάου, Κυριάκο Κολοκάση. 

Χωριστήκαμε σε δύο αυτοκίνητα. 

Μπροστά για να μας ανοίγει τον δρόμο ήταν ένα volkswagen που οδηγούσε ο Παναγιώτης Κοτζιάς, που ήρθε στην θέση του Κούλη Σουγλίδη επειδή την μέρα εκείνη δούλευε. 

Ο Κοτζιάς είχε για συνοδηγό την Βερενίκη. Πίσω ακλουθούσαμε εμείς με το αμερικάνικο αυτοκίνητο μάρκας Χάτσον που είχε επτά θέσεις. Οδηγούσα εγώ και μαζί μου ήταν ο Νίκος, ο Ιωνάς, ο Σπύρος, ο Κυριάκος και η Ελένη Χριστοφορίδου. 

Αφού πρώτα πήγαμε από το σπίτι του Στέλιου Πιτσιλίδη που ήταν απέναντι από το Αρχηγείο της Αστυνομίας και πήραμε τα όπλα, ξεκινήσαμε για το Νοσοκομείο.

Όταν φτάσαμε τους είπα να μην κατέβουν μέχρι να βρω χώρο στάθμευσης για να ξέρουν μόλις τελειώσουν τη δουλεία τους που να έρθουν και να μην περιπλανώνται μέχρι να με βρουν. 

Ο Νίκος μου είπε, ότι πεις εσύ. 

Γιατί για να είμαι ειλικρινής ήταν όλοι τους νεαροί και εγώ ως μεγαλύτερος τους, τους είχα σαν παιδία μου. Σε όλες τις επιχειρήσεις που λάβαμε μέρος είχα πάντοτε την έγνοια τους, οργανώναμε πολύ καλά τις κινήσεις μας και αυτός ήταν ο λόγος που πότε δεν μας συνέλαβαν. 

Το μόνο που αναζητούσαν ήταν τη μαύρη αμερικανική κούρσα που οδηγούσα και μετέφερα με αυτή σε όλες τις επιχειρήσεις τα παιδία. 

Αλλά και αυτήν ποτέ δεν κατάφεραν να τη βρουν.

Τελικά βρήκα χώρο στάθμευσης στο πλάι, κοντά στην πίσω είσοδο του Νοσοκομείου. 

Ο Κοτζιάς με την Βερενίκη στάθμευσαν λίγο πιο πάνω και παρέμειναν στο αυτοκίνητο. Ο Νίκος, ο Σπύρος, ο Ιωνάς και ο Κυριάκος έφυγαν με τα όπλα και εγώ με την Ελένη μείναμε να τους περιμένουμε.

Δεν πέρασε πολλή ώρα και ακούσαμε πυροβολισμούς. 

Τότε είπα της Ελένης ότι κάτι δεν πάει καλά. 

Σε λίγη ώρα πετάχτηκε έξω ο Νίκος μπήκε στο αυτοκίνητο με το αυτόματο όπλο του βρετανού Λοχία στο χέρι και μου είπε να φύγουμε αμέσως. 

Τον ρώτησα που είναι οι άλλοι και μου είπε ότι ο Σπύρος τραυματίστηκε και ο Ιωνάς με τον Κυριάκο σκοτώθηκαν. «Ο Γιωρκάτζης;» ρώτησα. 

Έφυγε μόνος του, μου απάντησε.

Μου έδωσε το όπλο να το κρατάω μπροστά και εκείνος κάθισε πίσω δίπλα από την Ελένη. 

Όπως γύρισα, είδα ότι το παντελόνι του ήταν τρυπημένο σε δύο σημεία. 

Είχε δεχτεί σφαίρες αλλά καμία δεν τον έπληξε. 

Δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε και αυτός ήταν και ο λόγος που αργότερα τον φωνάζαμε όλοι «Άτρωτο».

Αμέσως ξεκινήσαμε να φύγουμε. 

Ο Νίκος μου είπε να πάμε στο Δάλι. 

Από το δρόμο που Προεδρικού βγήκαμε στην σημερινή οδό Κυριακού Μάτση και από εκεί πήραμε ένα χωματόδρομο. 

Σε μια στιγμή βλέπουμε μπροστά μας μπλόκο των Άγγλων. Αμέσως άρπαζα το αυτόματο όπλο αλλά διαπίστωσα ότι δεν είχε σφαίρες, το έριξα τότε στο πίσω κάθισμα και είπα στην Ελένη να καθίσει πάνω. 

Όταν πλησιάζαμε το μπλόκο είπα στα παιδιά να αγκαλιαστούν και να παριστάνουν τους ερωτευμένους. 

Μόλις με πλησίασε ο Άγγλος στρατιώτης άνοιξα το παράθυρο και του είπα στα αγγλικά ότι το ζευγάρι μόλις αρραβωνιάστηκε και τους πάω σε πάρτι. 

Ο Άγγλος χαμογέλασε και μου είπε πηγαίνετε.

Από εκεί συνεχίσαμε και φτάσαμε στο Δάλι. 

Ο Νίκος μου είπε να πάω γρήγορα στο Γέρι για να πιάσω επτά άτομα που οι Άγγλοι θα καταζητούσαν αμέσως μετά το θάνατο του Ιωνά και του Κυριάκου. 

Έτσι και έκανα. Πήγα στο Γέρι πήραν τα επτά άτομα και τα μετέφερα στο Δάλι στο σπίτι όπου άφησα προηγουμένως τον Νίκο.

Η ομάδα μου

Αν και πετυχημένη ως προς το σκοπό της, την απελευθέρωση δηλαδή του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, η επιχείρηση στο Γενικό Νοσοκομείο ήταν μια αποτυχία για εμάς, γιατί χάσαμε δύο συναγωνιστές μας. 

Δυστυχώς τα όπλα που διέθετε τότε η ΕΟΚΑ δεν ήταν πάντοτε τα καλύτερα και το πιστόλι του Νίκου έπαθε εμπλοκή, με αποτέλεσμα ο Βρετανός λοχίας που κρατούσε το αυτόματο, να πυροβολήσει τα δύο παλικάρια και να τα σκοτώσει. 

Εάν δεν γινόταν αυτό δεν θα είχαμε κανένα απολύτως θύμα.

Γιατί έχω να το λέω ότι η ομάδα αυτή, ήταν η καλύτερη στις εκτελέσεις, πότε δεν έκανε κανένα λάθος. 

Ήταν όλοι τους ήρωες με κεφαλαίο, δε δείλιασαν ποτέ, δεν φοβήθηκαν ποτέ και τίποτα. 

Και ο Νίκος και ο Ιωνάς και ο Κυριάκος και ο Σπύρος ήταν παλικάρια. 

Τέτοια παλικάρια δεν υπάρχουν δυστυχώς σήμερα..

Πηγή: appelaios.com