Πέμπτη 4 Μαΐου του 1972 η Τραγωδία με τις 21 μαθήτριες που Σημάδεψε την Κρήτη

Με την φωτογραφική μηχανή του Τζανακάκη απαθανατίστηκε η αναχώρηση της Μοιραίας βάρκας.

Ήταν Πέμπτη 4 Μαΐου του 1972, όταν η θάλασσα της Γεωργιούπολης Χανίων ζήλεψε τα νιάτα και την ομορφιά 21 μαθητριών του γυμνασίου Σπηλίου Ρεθύμνης και τις πήρε μαζί της…

Πέρασαν 45 χρόνια και ο πόνος, τα ερωτήματα, τα ανείπωτα γιατί, κυριαρχούν ακόμη στις μικρές τοπικές κοινωνίες της πρώην Επαρχίας Αγίου Βασιλείου στο Ρέθυμνο.
Πρόκειται για μια από τις πιο συγκλονιστικές σχολικές τραγωδίες που έχουν σκεπάσει με μαύρο την Ελλάδα. Είκοσι μία μαθήτριες του τότε Γυμνασίου Σπηλίου έχασαν τη ζωή τους στη θαλάσσια περιοχή της Γεωργιούπολης. Σαράντα πέντε  χρόνια μετά, Πέμπτη 4 Μαΐου 1972, και δεν είναι λίγες οι φορές που σε κουβέντες Κρητών μνημονεύεται η συγκεκριμένη τραγωδία.
Νωρίς το πρωί, τα πούλμαν της εποχής επιβίβασαν τα παιδιά και τα μετέφεραν στην παραλία. Μετά τις απαραίτητες νουθεσίες των δασκάλων τους, ξεκίνησαν τα παιχνίδια, οι ασκήσεις, τα τραγούδια, τα πειράγματα και οι παρεούλες που εντυπωσιασμένες από τη θάλασσα την πλησίαζαν και έπαιζαν με τα νερά της.
Πιο κάτω, οι ψαράδες της περιοχής, όπως κάθε πρωί έφτιαχναν τα δίχτυα τους και είχαν την επιμέλεια για την επόμενη ψαριά τους. Άγνωστο πώς, κάποιες μαθήτριες συμφώνησαν με τους ψαράδες για μια μικρή βόλτα στα ανοιχτά έναντι αντιτίμου, κάτι όμως που έγινε χωρίς να συνοδεύονται από καθηγητή, σύμφωνα με τις τότε πληροφορίες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας. Σε μια από αυτές τις βάρκες, δεν επιδείχθηκε η απαραίτητη προσοχή. Τα κορίτσια μπήκαν στην βάρκα και έκατσαν άλλες πάνω στα δίχτυα και άλλες δίπλα από αυτά.
Η συνέχεια έμελλε να σημαδέψει τη μοίρα της Κρήτης, του Ρεθύμνου και να μαυροφορέσει για δεκάδες χρόνια ή και για πάντα, τα μέλη ολόκληρων οικογενειών…

Πώς έγινε το κακό
Λίγο τα γέλια λίγο, η απροσεξία των δύο ψαράδων που είχαν επιβιβάσει τις μαθήτριες, λίγο οι απρόσεκτες μέσα στη βάρκα κινήσεις και το κακό δεν άργησε να γίνει. Η μηχανότρατα βάρκα «Δύο Γιώργηδες» που οδηγούσε ο 26χρονος αδελφός του ιδιοκτήτη Νικόλαος Κορδατζάκης, ένα μίλι από την ακτή, αναποδογύρισε από αδιευκρίνιστη αιτία και τα παιδιά βρέθηκαν στη θάλασσα.
Τα δίκτυα σκέπασαν τα κορίτσια που άλλα γνώριζαν κολύμπι και άλλα όχι. Όλα τους, όμως, μάταια προσπαθούσαν να βρεθούν στην επιφάνεια. Όλα τους σαν ένα κουβάρι σωμάτων και ψυχών παρά τις προσπάθειές τους βρέθηκαν στο βυθό.
Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, κάποιες άλλες βάρκες που ήταν κοντά και αυτές με μαθητές, φοβούμενοι οι ψαράδες για τα παιδιά που ήταν πάνω, δεν πλησίασαν για να προσφέρουν βοήθεια. Κάποιος ψαράς έβγαλε τα δικά του παιδιά στην ακτή, επέστρεψε να βοηθήσει αλλά είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος. 

Μια μαθήτρια, η Παρασκευή Γλυνιαδάκη, κατάφερε και έσωσε δύο συμμαθήτριές της και μετέπειτα βραβεύτηκε για την αυτοθυσία που υπέδειξε από το υπουργείο Παιδείας.


Αμέσως κλίθηκαν οι τέσσερεις βατραχάνθρωποι που υπηρετούσαν στον Ναύσταθμο και επιδόθηκαν σε ένα Μακάβριο έργο όπως μας Εξιστορεί ο Τότε Έφεδρος Κελευστής των Ο.Υ.Κ. Γρηγόρης Σαϊχ 33^ο Σχολείο Βατραχανθρώπων.

 << Με τα μαχαίρια κόβαμε τα δίχτυα και ανασύραμε τα κορίτσια μαζί με αυτά, ήταν η ποιο Άσχημη στιγμή της ζωής μου, δεν θα Ξεχάσω ποτέ εκείνα τα Αγγελούδια που ήταν ένα με τα δίχτυα Πνιγμένα. 
Αυτές οι εικόνες θα μείνουν για πάντα στο Μυαλό μου
Το ίδιο βράδυ δε, έκανε έναν Σεισμό στην περιοχή που ακόμα και τώρα που το σκέπτομαι ανατριχιάζω.
Κρίμα μεγάλο να χαθούν εικοσιένα κορίτσια πριν προλάβουν να ζήσουν, κρίμα και στις οικογένειες που τα έχασαν.
Μεγάλη Συμφορά για την Κρήτη.
Σε μία οικογένεια έφυγαν δύο κορίτσια δίδυμα και μια ξαδέρφη τους, τι να πώ!!! >>


Μέσα σε λίγες ώρες, η Γεωργιούπολη και η θάλασσά της, το νοσοκομείο και οι γειτονιές, γέμισαν οργή, θρήνο, δάκρυα και κατάρες. Μπροστά στον τραγικό απολογισμό και τα ονόματα των μικρών νυφών, όπως τις χαρακτήρισαν τότε, κανείς δεν μπορούσε να βρεθεί να απαντήσει γιατί τόση φρίκη, γιατί τόση ανευθυνότητα γιατί τόσος πόνος. 

Η τοπική εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρηση» στο φύλλο της 6ης Μαΐου 1972, ημέρα Σάββατο, έγραφε: «Τέτοια συμφορά, τέτοια ομαδική απώλεια σε ανθρώπινες ζωές δεν έχει ξαναγνωρίσει η Επαρχία Αγίου Βασιλείου από τη Γερμανική Κατοχή με τις ομαδικές εκτελέσεις της Κρύας Βρύσης και των Σακτουρίων…». Σαν νεκροί οι ίδιοι οι γονείς ακολουθούσαν τα φέρετρα των παιδιών τους στην τελευταία τους κατοικία, με μισοχαμένες τις αισθήσεις, με βλέμμα απλανές μπροστά στην ασύλληπτη συμφορά, με μάτια στραγγισμένα από τα δάκρυα. Ακόμη και σήμερα, μέλη των οικογενειών των αδικοχαμένων κοριτσιών ζουν σιωπηλή ζωή, κλεισμένη στο δικό τους κόσμο που από τότε έχουν φτιάξει.
Πέμπτη 4 Μαΐου του 1972: 27 συνολικά μαθήτριες από το Σπήλι επιβιβάστηκαν, χωρίς να συνοδεύονται από καθηγητή, στη μηχανότρατα "Δύο Γιώργηδες" που οδηγούσε ο 26χρονος αδελφός του ιδιοκτήτη Νικόλαος Χουρδατζάκης. Με γέλια και τραγούδια ανοίχτηκαν στα βαθιά.
Ωστόσο, η μοίρα επέλεξε αλλιώτικα… 

Πνίγηκαν οι εξής 21, ηλικίας 13-15 ετών:

Οι δίδυμες αδελφές Δουλγεράκη Ευαγγελία, Δουλγεράκη Αιμιλία και η ξαδέρφη τους Δουλγεράκη Αικατερίνη, η Φουσταλιεράκη Αμαλία, η Σειραγάκη Αικατερίνη, η Λογιάκη Αικατερίνη, η Μαρκουλιδάκη Άννα, η Μπιζιριαννάκη Ελένη, η Παγκάκη Ολυμπία, η Παπαδάκη Άννα, η Χατζηδάκη Γαρυφαλλιά, η Τσαγκαράκη Βάσω, η Θεοδοσάκη Χρυσή, η Κυριακάκη Μαργαρίτα, η Κουμεντάκη Αικατερίνη, η Τσιγδινού Μαρία, η Στρατηδάκη Ειρήνη, η Παπαδάκη Μαρία, η Σειραγάκη Μαρία, η Λιμάκη Ιωάννα και η Λαγουδάκη Θεοδοσία.

Για τον πνιγμό των 21 κοριτσιών, κρίθηκε «ένοχος ανθρωποκτονιών κατά συρροή εν συνειδήσει», ο λεμβούχος Ν. Κορδατζάκης ο οποίος και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 3 ετών.

«Ένοχοι… άνευ συνειδήσεως» κρίθηκαν οι καθηγητές Ιω. Τσαγκαράκης και Στυλιανή Στυλιανουδάκη (φυλάκιση 18 μηνών), ενώ οι Ι. Χαριτζόπουλος και Ζωή Ριτσάτου-Παπαδάκη καταδικάστηκαν σε ένα έτος με αναστολή.

Ευχαριστώ τον Φίλο και Συνάδελφο Βατραχάνθρωπο Γρηγόρη Σαϊχ 33^ο Σχολείο Βατραχανθρώπων που σήμερα μετά από τηλεφωνική συνομιλία που είχαμε μου εξιστόρησε το θλιβερό περιστατικό και ψάχνοντας δημοσιεύματα της εποχής έφτιαξα αυτό το άρθρο.

Γεώργιος Δρακόπουλος

65^ο Σχολείο Βατραχανθρώπων