ΕΛΛΗΝΕΣ ΒΑΤΡΑΧΑΝΘΡΩΠΟΙ: Τιμή και δόξα στον Στρατηγό Ευστάθιο Λιώση

Οι απόγονοι του Στρατηγού με μέλη του Συλλόγου «Η Γρίζα»

ΑΘΑΝΑΤΟΣ…
Ο άνθρωπος που τίμησε το όνομα της γενέτειράς του στις εσχατιές του Ελληνισμού πήρε την θέση που του ανήκει στα Άνω Λιόσια αλλά και στις καρδιές όλων όσοι παρευρέθηκαν στα αποκαλυπτήρια του αδριάντα του Στρατηγού Ευσταθίου Λιώση, στην κεντρική πλατεία της πόλης.
Του Φάνη Κυριόπουλου
Από την Τετάρτη 21 Μαΐου 2014, από το βόρειο τμήμα της Πλατείας Δημαρχείου, ο Στρατηγός, αγέρωχος, θα «αγναντεύει» το πατρικό του σπίτι, αφού εκατόν είκοσι τρία χρόνια μετά την γέννησή του «επέστρεψε» στον τόπο που γεννήθηκε, εκεί όπου «πρωτοπερπάτησε» και πήγε στο σχολείο.
Επέστρεψε στον τόπο του, ο άνθρωπος που ταυτίζεται με την ιστορία, το παρόν αλλά και το μέλλον αυτού του τόπου. Επέστρεψε αυτός που έγραφε το όνομά του με «ωμέγα» και επέμενε ότι και η πόλη των Λιοσίων πρέπει να γράφεται και αυτή με «ωμέγα»…
Η εκπληκτική ομιλία του Γιώργου Πραχαλιά που μας άφησε άναυδους αλλά που ο ίδιος μας έκανε, για μια ακόμα φορά, σοφότερους, δίνει το ακριβές «στίγμα» του φοβερού και τρομερού Στρατηγού, «την κορυφαία προσωπικότητα που ανέδειξε ποτέ αυτή η πόλη, έναν άνθρωπο το όνομα του οποίου στην κυριολεξία ταυτίζεται με το όνομα της πάλαι ποτέ πόλης των Άνω Λιοσίων», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Πραχαλιάς…

Η ομιλία
Άγιοι Πατέρες, Κύριε Δήμαρχε, κύριοι επικεφαλείς των δημοτικών παρατάξεων, κύριε Ταξίαρχε και εκπρόσωπε του Ελληνικού Στρατού, κύριοι δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι αρχών και πολιτιστικών συλλόγων, αγαπητοί απόγονοι του Στρατηγού, εκλεκτοί προσκεκλημένοι, αγαπητοί συμπολίτες, φίλες και φίλοι.
Αισθάνομαι του ώμους μου να βαραίνουν πολύ, γιατί αξιώνομαι εγώ ο ελάχιστος να μιλήσω για την κορυφαία προσωπικότητα που ανέδειξε ποτέ αυτή η πόλη, για έναν άνθρωπο το όνομα του οποίου στην κυριολεξία ταυτίζεται με το όνομα της πάλαι ποτέ πόλης των Άνω Λιοσίων, το Στρατηγό Ευστάθιο Λιώση.
Ο Ευστάθιος Λιώσης γεννήθηκε στα Άνω Λιόσια το έτος 1891, από εύπορους γονείς, το Δημήτριο και την Αθηνά. Σε ηλικία οκτώ μόλις όμως ετών έχασε τους γονείς του. Έτσι, την ανατροφή του μικρού Ευστάθιου και της δίδυμης αδερφή του ανέλαβε ο παππούς τους Αναγνώστης Λιώσης.
Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Γυμνάσιο της πόλης, εισήλθε το έτος 1910 πρώτος στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών του Στρατού. Η εξαιρετική φιλομάθειά του όμως τον οδήγησε παράλληλα με τη στρατιωτική του σταδιοδρομία, να σπουδάσει νομικά στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ και θεολογία στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ολοκλήρωσε και τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο κανονικό δίκαιο.
Η έκρηξη του Ά Παγκοσμίου Πολέμου τον βρίσκει να υπηρετεί με το βαθμό του Λοχία στο 3ο Σύνταγμα Πεζικού και να λαμβάνει το βάπτισμα του πυρός στη μάχη του Σαρανταπόρου και των Γιαννιτσών, ενώ η μεγάλη μάχη στην οποία διακρίθηκε ο νεαρός Λιώσης ήταν η μάχη της Μανωλιάσης στην περιοχή Μπιζανίου στην Ήπειρο.
Το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων τον βρίσκει Ανθυπασπιστή, ενώ με την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου προάγεται στο βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Το 1916 προάγεται στο βαθμό του Υπολοχαγού ενώ το έτος 1918 θα συμμετάσχει στο Μακεδονικό Μέτωπο. Το έτος 1919 προάγεται σε Λοχαγό και συμμετέχει στην εκστρατεία της Μεσημβρινής Ρωσίας, της σημερινής Ουκρανίας.
Για την πολεμική του δράση εκεί, ο Διοικητής του, θρυλικός Συνταγματάρχης Γεώργιος Κονδύλης, γράφει για το Λοχαγό Λιώση «Αξιωματικός εξαιρετικής αξίας, χαρακτήρος ευθέως και ειλικρινούς, εργατικότατος, και επιδιδόμενος εις μελέτας δια τον τελειότερον καταρτιμόν του. Καθ’ όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων επέδειξε γενναιότητα, αθόρυβον ψυχραιμίαν, οξυτάτην και θετικωτάτην κρίσιν».
Εκεί όμως που ο Ευστάθιος Λιώσης έγραψε ανεπανάληπτες σελίδες δόξας ήταν στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Το 1919 του απονεμήθηκε ο Πολεμικός Σταυρός Γ’ Τάξεως διότι «ως διοικητής Λόχου οδήγησεν τον Λόχον του κατά την επίθεσιν υψωμάτων Νοτίως του Αιδινίου κατά τας συμπλοκάς ανατολικώς της πόλεως και κατά την εκβίασην της διαβάσεως της γέφυρας μετ’εξαιρετικής ικανότητας ήγαγε προς τα εμπρός εις όλας τας περιπτώσεις μετ’ ακρατήτου ορμής».
Ακολούθησε η ανεπανάληπτη δράση του στις μάχες των Μαρμάρων, του Μπαργκάμ, του Ουσάκ, του Τσεντίζ, του Εσκή Σεχίρ, του Αφιόν Καραχισάρ, η μάχη του Τσαμ – Τεπέ και τέλος η λυσσώδης μάχη του Κάλε Γκρότο, η περίφημη μάχη της Άγκυρας, όπου ο Λιώσης αξιώθηκε να πολιορκήσει τους Τούρκους μέσα στην πρωτεύουσά τους.
Για τις εξαιρετικές ανδραγαθίες του Λοχαγού Ευστάθιου Λιώση στη Μικρά Ασία, ο Διοικητής του Συνταγματάρχης Γεώργιος Κονδύλης έγραψε χαρακτηριστικά ότι «ο Λοχαγός κ. Ευστάθιος Λιώσης, ανεδείχθη αληθής ήρως εν τας επιθέσεις ας εξετέλεσεν. Μέγα μέρος της νίκης οφείλεται εις τον λαμπρόν τούτον εργάτην του πολέμου. Σπανίως ο πόλεμος έχει να επιδείξει επεισόδια τοσούτου ηρωισμού».
Στη Μικρά Ασία όμως ο Ευστάθιος Λιώσης έδειξε και μια άλλη σημαντική διάσταση της προσωπικότητάς του, την οποία ελάχιστοι γνωρίζουν. Είναι γνωστό ότι όσο πολεμούσε ο Ελληνικός Στρατός στη Μικρά Ασία, σοβούσε στις τάξεις του στρατεύματος ο εθνικός διχασμός ανάμεσα σε βασιλόφρονες και βενιζελικούς.
Ο Λιώσης, είχε σφυρηλατήσει όμως την προσωπικότητά του μέσα στη φωτιά του πολέμου και γιαυτό έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και από τους βασιλόφρονες και από τους βενιζελικούς. Έτσι, όταν στη μάχη του Καρά Τεπέ, διείδε ότι κινδύνευε το 5/42 Σύνταγμα ευζώνων του βενιζελικού Αντισυνταγματάρχη Πλαστήρα, δεν δίστασε να παραβιάσει τους στρατιωτικούς νόμους και να εκδώσει διαταγή χωρίς την έγκριση του Διοικητή του Β’ Σώματος Στρατού, αδερφού του Βασιλιά Κωνσταντίνου, του πρίγκιπα Ανδρέα, διατάζοντας το Συνταγματάρχη Ζήρα, γνωστό αντίπαλο και ορκισμένο εχθρό του Πλαστήρα, να επιτεθεί και να καλύψει τα πλευρά του Συντάγματος του Πλαστήρα.
Πρόκειται για μια εξαίρετη πράξη συναδελφικότητας και ειλικρινούς πατριωτισμού του Λιώση, για την οποία τον επέπληξε ο ίδιος ο Πρίγκηπας Ανδρέας, αλλά του χάρισε την παντοτινή αναγνώριση από όλους τους συμπολεμιστές του, βασιλόφρονες και βενιζελικούς, γιατί πάνω απ’όλα ο Λιώσης έβαλε την πατρίδα και όχι τις πολιτικές έριδες.
Τα χρόνια του Μεσοπολέμου ο Λιώσης συνέχισε τη λαμπρή σταδιοδρομία του. Το 1923 προήχθη σε Ταγματάρχη και το 1926 εκπαιδεύτηκε ως αλπινιστής στη Γαλλία. Το 1928 αποφοίτησε από την Ανωτέρα Σχολή Πολέμου και το 1930 προήχθη σε Αντισυνταγματάρχη, οπότε και τοποθετήθηκε Επιτελάρχης της ΧΙΙ Μεραρχίας Κομοτηνής.
Το 1933 τοποθετήθηκε ως εκπαιδευτής στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου. Το 1934 προήχθη σε Συνταγματάρχη οπότε και τοποθετήθηκε Επιτελάρχης του Α’ Σώματος Στρατού. Το 1938 τοποθετήθηκε ως Στρατιωτικός Ακόλουθος στο Παρίσι και Στρατιωτικός Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην Κοινωνία των Εθνών (ο ΟΗΕ της εποχής). Πρόκειται για μια πολύ ευαίσθητη εθνική θέση με σημαντικά καθήκοντα, στα οποία ανταποκρίθηκε με απόλυτη επιτυχία.
Ο Πρέσβης της Ελλάδας στο Παρίσι Ν. Πολίτης έγραψε χαρακτηριστικά «είναι η πρώτη φορά από δεκαετίας καθ’ήν η ενταύθα πρεσβεία μας έσχεν ακόλουθον κύρους και τόσης αποδόσεως» Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της διετούς υπηρεσίας του στο Παρίσι, ο Λιώσης φοίτησε με δική του πρωτοβουλία στη φημισμένη Σχολή Πολιτικών Επιστημών των Παρισίων, την “Ecole Libre des Sciences Politiques”, ολοκληρώνοντας έτσι μια επίσης εντυπωσιακή ακαδημαϊκή σταδιοδρομία.
Ο Ελληνοιταλικός πόλεμος του 1940 βρίσκει το Συνταγματάρχη Λιώση Διοικητή Πεζικού της ΧΙΙΙ Μεραρχίας στα Αλβανικά βουνά. Συμμετείχε σε πολλές μάχες του Αλβανικού Έπους με κορυφαία εκείνη του Άργους Ορεστικού, τον Απρίλη του 1941, όταν κατά την εισβολή των σιδερόφρακτων γερμανικών δυνάμεων και την κατάρρευση του μετώπου, ανέλαβε τη διοίκηση της γραμμής μάχης.
Στις κρίσιμες αυτές στιγμές κατάφερε με τις ολιγάριθμες δυνάμεις που του είχαν απομείνει να συγκρατήσει τις επίλεκτες γερμανικές δυνάμεις του Στρατηγού Γιόσεφ Ντήτριχ, δίνοντας τον απαραίτητο χρόνο διαφυγής και σωτηρίας στις κατάκοπες ελληνικές μεραρχίες που οπισθοχωρούσαν από την Αλβανία. Ο πραγματικός επίλογος της μάχης γράφτηκε στα μέσα Μαϊου του 1941 στην Αθήνα, όταν ο Φρούραρχος πλέον της Αθήνας Στρατηγός Ντήτριχ κάλεσε στο Φρουραρχείο το Συνταγματάρχη Λιώση, ζητώντας λεπτομέρειες για την διάταξη και τις κινήσεις των Ελληνικών μονάδων στην μάχη του Άργους Ορεστικού.
Ο Λιώσης σημείωσε στον χάρτη τις θέσεις των μονάδων του όπως τις θυμόταν, οπότε ο Γερμανός Στρατηγός κατηγόρησε έξαλλος το Λιώση ότι εσκεμμένα παραποιεί τα γεγονότα, διότι δεν μπορούσε να πιστέψει ότι τόσο λίγες ελληνικές δυνάμεις είχαν καθηλώσει τον επίλεκτο γερμανικό στρατό. Ο Λιώσης, ατάραχος και αγέρωχος, ανέλυσε επί δίωρο στο Στρατηγό Ντήτριχ τις διάφορες φάσεις της μάχης, οπότε ο Ντήτριχ έμεινε σιωπηλός. Τελικώς, ο Γερμανός Στρατηγός σηκώθηκε όρθιος και «συνεχάρη ζωηρώς» τον Συνταγματάρχη Λιώση.
Το 1943 ο Λιώσης διέφυγε στη Μέση Ανατολή, όπου ανέλαβε καθήκοντα Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού στο Κάιρο. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ενώ δικαιούνταν προαγωγής σε Υποστράτηγο, αρνήθηκε με δύο επιστολές του προς το Βασιλιά οποιαδήποτε προαγωγή του μέχρι την απελευθέρωση της Πατρίδας. Το 1944 επέστρεψε στην Ελλάδα και προήχθη σε Υποστράτηγο.
Η ιστορική αδικία για το Λιώση είναι ότι η επάνοδός του στην Αθήνα συνέπεσε με τα γεγονότα των Δεκεμβριανών. Για όσους όμως στέκονται με ειλικρίνεια και εντιμότητα έναντι της ιστορίας, είναι πρόδηλη η διαπίστωση ότι τα εμφυλιακά γεγονότα εκείνης της εποχής θα ήταν πολύ χειρότερα εάν δεν υπήρχε τότε ο Λιώσης να συγκρατήσει όπως και όσο μπορούσε τις ακρότητες.
Και αυτός είναι ο βαθύτερος λόγος, που αν και προήχθη σε Αντιστράτηγο το 1946, η βαθιά του θλίψη για τον εμφύλιο πόλεμο του προκάλεσε βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο το 1948 και τον υποχρέωσε σε αποστρατεία. Το νήμα της ζωής κόπηκε άδοξα και πρόωρα για τον ακούραστο αυτό εργάτη του πολέμου στις 27 Μαΐου 1953, σκορπώντας άφατη θλίψη σε όλους τους συμπολεμιστές του.
Ο ακέραιος και γενναίος στρατιώτης που τιμήθηκε με 14 παράσημα και δεν τον σκότωσε η σφαίρα τις τρεις φορές που τραυματίστηκε στο πεδίο της μάχης, δεν άντεξε την πίκρα του εμφυλίου πολέμου και των γεγονότων που τον ακολούθησαν. Η μορφή του κοσμεί έκτοτε την αίθουσα του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου του Γενικού Επιτελείου Στρατού στην Αθήνα.
Αγαπητοί φίλοι, σήμερα είναι μια μεγάλη ημέρα για την πόλη των Άνω Λιοσίων αλλά και ολόκληρο το νέο Δήμο Φυλής. Είναι η μέρα κατά την οποία ο ανδριάντας του ευγενέστερου τέκνου αυτή της πόλης τοποθετείται εκεί που πραγματικά αξίζει, στην πλατεία ηρώων της πόλης, έναντι του Δημαρχείου του νέου Δήμου Φυλής, με ότι αυτό συμβολίζει για την πόλη μας. Η αγέρωχη μορφή του Στρατηγού Λιώση, που έγραφε το όνομά του με ωμέγα και επέμενε ότι και η πόλη των Λιοσίων πρέπει να γράφεται με ωμέγα, ταυτίζεται με την ιστορία, το παρόν αλλά και το μέλλον αυτής της πόλης.
Όπως ο Λιώσης έγραψε το όνομά του από το Σαραντάπορο και το Μπιζάνι μέχρι τη Βεσσαραβία της Ουκρανίας και το Κάλε Γκρότο της Μικράς Ασίας, έτσι και οι σημερινοί κάτοικοι του νέου Δήμου Φυλής πρέπει να εμπνεόμαστε από το παράδειγμά του και να ξαναγράψουμε όλοι μαζί το όνομα της πόλης μας.
Να διδαχθούμε από το παράδειγμα αυτού του μικρού ορφανού παιδιού από τα Άνω Λιόσια που ξεκίνησε από Λοχίας και έφτασε Στρατηγός και Αρχηγός Στρατού, που ξεκίνησε να μαθαίνει γράμματα στο σχολείο των Άνω Λιοσίων και έφτασε να αποφοιτήσει από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Ελλάδας και της Γαλλίας, που άρχισε να πολεμά τους Τούρκους από την Ελασσόνα της Θεσσαλίας και έφτασε να τους πολιορκήσει μέσα στην πρωτεύουσά τους στην Άγκυρα, που υπηρέτησε σε υψηλές εθνικές θέσεις και έφτασε να ταπεινώσει τις σιδερόφρακτες ορδές του ναζισμού στη Μακεδονία.
Ενός ανθρώπου που τίμησε το όνομα της γενέτειράς του στις εσχατιές του Ελληνισμού. Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμά του και ας αγωνιστούμε όλοι μαζί με τα έργα μας να κάνουμε μεγάλη τη μικρή μας πόλη, ενσαρκώνοντας τους στίχους του εθνικού μας ποιητή, του Κωστή Παλαμά που έγραψε:

«Με το σπαθί και με την πένα
Με το μελάνι και το αίμα
Η μεγαλοσύνη στα Έθνη δεν μετράται με το στρέμμα
Με της καρδιάς το πύρωμα μετράται και με το αίμα»

Κλείνοντας θέλω να επαναλάβω ένα απόσπασμα από την ομιλία του Γιώργου Πραχαλιά που ανέφερε ότι «Όπως ο Λιώσης έγραψε το όνομά του από το Σαραντάπορο και το Μπιζάνι μέχρι τη Βεσσαραβία της Ουκρανίας και το Κάλε Γκρότο της Μικράς Ασίας, έτσι και οι σημερινοί κάτοικοι του νέου Δήμου Φυλής πρέπει να εμπνεόμαστε από το παράδειγμά του και να ξαναγράψουμε όλοι μαζί το όνομα της πόλης μας».
Και το αναφέρω διότι ορισμένοι που θέλουν να αναλάβουν τις τύχες αυτού του Δήμου, έλαμψαν δια της απουσίας τους δείχνοντας πως δεν «εμπνέονται» στο ελάχιστο από το παράδειγμα του Στρατηγού αποδεικνύοντας ότι δεν μπορούν, μαζί μας, να ξαναγράψουμε το όνομα της πόλης μας. Ντροπή…

1 IMG_1699