Πως προέκυψαν τα ονόματα των πλανητών

Της Μαρύσας Παππά

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος οι οποίοι πλαισιώνουν τη Γη. Όλοι έχουν ονόματα θεοτήτων οι οποίες προέρχονται από την Αρχαία Ελλάδα. Ακόμη και σήμερα, η Παγκόσμια Αστρονομική Ένωση η οποία είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την ονοματοδοσία νέων πλανητών και σωμάτων που ανακαλύπτονται, αποδέχτηκε τις αρχαίες ονομασίες.

1. Αφροδίτη 

Κάθε άλλο παρά με τη θεότητα της ομορφιάς και του έρωτα δεν μοιάζει. Στην ατμόσφαιρά της αναπτύσσονται τεράστιες θερμοκρασίες ενώ είναι καλυμμένη από ένα σύννεφο σκόνης. Εκεί όμως οφείλεται και το όνομά της. Το σύννεφο αυτό αντανακλά το ηλιακό φως στο διάστημα, κάνοντας έτσι την Αφροδίτη το τρίτο λαμπρότερο ουράνιο σώμα, μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη.

2. Ερμής 

Η πρώτη καταγραφή που έχουμε είναι από τον 14ο αιώνα π.Χ. Οι Αρχαίοι Έλληνες τον ονόμασαν Ερμή, προς τιμήν του φτεροπόδαρου θεού-αγγελιαφόρου. Είναι όντως ο πιο «γρήγορος» πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα. Ολοκληρώνει την περιστροφή του γύρω από τον Ήλιο σε μόλις 88 ημερολογιακές ημέρες.

3. Δίας 

Για τον πλανήτη Δία, η εξήγηση είναι πολύ εύκολη. Είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος. Η μάζα του είναι μεγαλύτερη από το σύνολο των μαζών όλων των υπολοίπων και σε τροχιά γύρω του, βρίσκονται 67 φεγγάρια. Λογικά λοιπόν οι Αρχαίοι Έλληνες αστρονόμοι του έδωσαν το όνομα του βασιλιά των θεών και οι Ρωμαίοι φυσικά συμφώνησαν.  

4. Άρης 

Ο οξειδωμένος σίδηρος στην επιφάνεια του πλανήτη, σε συνδυασμό με τη σκονισμένη ατμόσφαιρα, του προσδίδουν ένα κόκκινο χρώμα το οποίο μοιάζει με αίμα. Αίμα έχουμε στους πολέμους και θεός των πολέμων ήταν ο Άρης. Ο δεύτερος σημαντικότερος θεός για τους Ρωμαίους μετά το Δία.

5. Κρόνος 

Ο Κρόνος, ήταν ο πιο απομακρυσμένος πλανήτης και λόγω της απόστασής του φαίνεται να κινείται πολύ αργά. Για το λόγο αυτό οι Αρχαίοι Έλληνες του έδωσαν το όνομα του πατέρα του Δία. 

6. Ουρανός 

Ανακαλύφθηκε πρόσφατα το 1781 από τον Άγγλο αστρονόμο Sir William Herschel. Αρχικά τον ονόμασε «Georgium Sidus» (Το αστέρι του Γεώργιου), προς τιμήν του Βασιλιά Γεωργίου του 3ου. Τελικά, επικράτησε η ονομασία που έδωσε ο Γερμανός αστρονόμος Johann Elert Bode, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την τροχιά του νέου πλανήτη. Επέλεξε το όνομα Ουρανός, προς τιμήν του πατέρα του Κρόνου και κυρίου του ουρανού.

7. Ποσειδώνας 

Είναι ο μοναδικός πλανήτης, ο οποίος δεν ανακαλύφθηκε με παρατήρηση, αλλά μέσω μαθηματικών υπολογισμών. Ο Άγγλος μαθηματικός και αστρονόμος John Couch Adams σε συνεργασία με τον Γάλλο συνάδελφό του Urbain Le Verrier. Μελετούσαν την τροχιά του πρόσφατα ανακαλυφθέντος Ουρανού, και διαπίστωσαν παρεκκλίσεις σε αυτή οι οποίες δικαιολογούνταν μόνο με την ύπαρξη κοντά του ενός ακόμη ουρανίου σώματος. Βασισμένος σε αυτά τα στοιχεία, ο Γερμανός αστρονόμος Johann Galle, ανακάλυψε το 1846 ένα νέο πλανήτη, επιβεβαιώνοντας τη θεωρία των Adams και Le Verrier. Έχει της υψηλής περιεκτικότητας σε μεθάνιο που έχει η ατμόσφαιρα του πλανήτη και αποκτά το γαλάζιο χρώμα της θάλασσας, οπότε η ονομασία του αρχαίου θεού των θαλασσών ταίριαζε απόλυτα.

8. Γη 

Για χιλιάδες χρόνια, ο άνθρωπος δε θεωρούσε τη Γη ως πλανήτη, αλλά το κέντρο του σύμπαντος όπου τα πάντα κινούνταν γύρω από αυτή. Οι Έλληνες την ονόμασαν Γη, από τη Γαία η οποία προϋπήρχε με το Χάος και τον Έρωτα-Φάνη στη δημιουργία του Κόσμου. Η Γαία, στο επίπεδο της Κοσμογονίας, συμβολίζει την υλική πλευρά του Κόσμου και όχι μόνο τη Γη. Το Earth, προέκυψε κατά τον 17ο αιώνα, όταν ο άνθρωπος ανακάλυψε πως κατοικεί σε πλανήτη που περιστρέφεται μαζί με τους υπόλοιπους γύρω από τον Ήλιο.

9. Πλούτωνας 

Είναι ο πιο πρόσφατα ανακαλυφθείς και ο μικρότερος από όλους. Όπως και να έχει, η ανακάλυψή του, οφείλεται στον Αμερικανό μαθηματικό και αστρονόμο Percival Lowell, ο οποίος μέσω μαθηματικών υπολογισμών, προέβλεψε την ύπαρξη του. Η θεωρία του επιβεβαιώθηκε 14 χρόνια μετά το θάνατό του, το 1930, όταν και εντοπίστηκε από το αστεροσκοπείο Lowell της Αριζόνα. Η είδηση έκανε το γύρω του κόσμου, και το αστεροσκοπείο δέχθηκε πάνω από 1000 προτάσεις με ονόματα για το νέο πλανήτη. Τελικά κέρδισε η πρόταση μιας 11χρονης, η οποία ήταν λάτρης της Ελληνικής μυθολογίας. Πρότεινε το όνομα Πλούτωνας, με το σκεπτικό, πως ενώ οι επιστήμονες γνώριζαν ότι υπάρχει, ήταν για πολλά χρόνια «αόρατος» από τις παρατηρήσεις, όπως και ο θεός του κάτω κόσμου.

 

Μαρύσα Παππά