Ο Θεσπιεύς Δημόφιλος ο Διαδρόμου

"Ανδρες τοι ποτ' Εναιον υπΟ κροτΑφοις ΕλικΩνος, λΗματα των αυχεΙ ΘεσπιΑς ευρΥχορος."

"Ανδρες τοι ποτ' Εναιον υπΟ κροτΑφοις ΕλικΩνος, λΗματα των αυχεΙ ΘεσπιΑς ευρΥχορος."

Οι Πέρσες είχαν περάσει τον Ελλήσποντο καταλαμβάνοντας την Θράκη, την Μακεδονία και την Θεσσαλία προελαύνοντας νοτιότερα για να κατακτήσουν τους τελευταίους ανυπότακτους Έλληνες. Ήταν Αύγουστος ή αρχές Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ, όταν η στρατιά του Ξέρξη που αποτελούνταν από εκατοντάδες φυλές της Ασίας και της Αφρικής είχαν σταματήσει μπροστά στα στενά των Θερμοπυλών.

Οι ιχνηλάτες των Περσών μιλούσαν για μερικές χιλιάδες άνδρες που κρατούσαν τα στενά, για κάποιους μακρυμάλληδες με κόκκινους χιτώνες που χτένιζαν τα μαλλιά τους, αντί να τους κυνηγήσουν όταν τους είδαν. Δίπλα σε αυτούς τους περίεργους άνδρες ήταν και κάποιοι άνδρες με μαύρους μανδύες και με μαύρες ασπίδες μ' ένα μισοφέγγαρο στην μέση. Αυτοί ήταν οι οπλίτες από τις Θεσπιές της Βοιωτίας που λάτρευαν την Αρτέμιδα και προς τιμήν της είχαν το μισοφέγγαρο σαν επίσημο σύμβολό τους.

Ο Ξέρξης με τον τεράστιο στρατό του περίμενε μερικές μέρες, πιστεύοντας πως αυτοί οι άνδρες θα έφευγαν μπροστά στο πλήθος του στρατού του, αλλά πόσο λάθος έκανε.

Ο στρατός του Ξέρξη ήταν 700.000 με 1.000.000 άνδρες, ο μεγαλύτερος στρατός που είχε συγκεντρωθεί μέχρι τότε, σε αντιδιαστολή οι Έλληνες ήταν μονάχα 7.000 από την Σπάρτη, την Αθήνα, την Τεγέα, την Φωκίδα και από άλλες περιοχές της νοτίου Ελλάδας. Αρχηγός των Θεσπιέων οπλιτών ήταν ο Δημόφιλος ο γιος τους Διαδρόμου που ηγούνταν των 700 οπλιτών από την μικρή πόλη των Θεσπιών στους πρόποδες του Ελικώνα της Βοιωτίας.

Οι μάχες ξεκίνησαν στα στενά των Θερμοπυλών με τους βάρβαρους να μην μπορούν να νικήσουν τους ακατάβλητους Έλληνες οπλίτες που στέκονταν σαν ένα συμπαγές τείχος από ασπίδες και δόρατα απέναντί τους. Οι Πέρσες έχαναν σ' όλο το μέτωπο της μάχης. Ο Δημόφιλος στην πρώτη γραμμή της φάλαγγας ενθάρρυνε τους συμπατριώτες του να μάχονται με ακόμη περισσότερη γενναιότητα κατά των βαρβάρων. Ο αρχηγός των Ελλήνων, ο βασιλιάς Λεωνίδας, με τους 300 Σπαρτιάτες θέριζαν τους Πέρσες με τα δόρατά τους.

Από την άλλη πλευρά, ο Ξέρξης δεν ανέχονταν αυτήν την κατάσταση. Έτσι λοιπόν έριξε στην μάχη τους αθανάτους (επίλεκτο περσικό σώμα), τους καλύτερους πολεμιστές της περσικής αυτοκρατορίας με αρχηγό τον Υδάρνη, αλλά και αυτοί όμως έσπασαν τα μούτρα τους. Πέρασαν δύο μέρες ατελείωτων μαχών, ώσπου στο τέλος της δεύτερης μέρας ήρθε στον Ξέρξη ο Εφιάλτης, για να προδώσει το πέρασμα της Ανοπαίας ατραπού πάνω στο Καλλίδρομο όρος. Οι Έλληνες έμαθαν πως το μονοπάτι προδόθηκε, έτσι στην σύναξη των αρχηγών των Ελλήνων αποφασίστηκε όλοι οι Έλληνες να φύγουν και να μείνουν μόνο οι 300 Σπαρτιάτες. Οι Θεσπιείς όμως, ήταν παλληκάρια και δεν ανέχονταν να φύγουν σαν ηττημένοι από τους βαρβάρους. Ο Δημόφιλος αρνήθηκε να φύγει, λέγοντας στον Λεωνίδα πως θα έμενε εκεί δίπλα στους Σπαρτιάτες να πολεμήσει για την πατρίδα, την Ελλάδα. Όσο και αν προσπάθησε να τον μεταπείσει ο Λεωνίδας δεν τα κατάφερε, καθώς ο Δημοφιλός ήταν αμετακίνητος. Προτιμούσε τον θάνατο από μια ζωή «ατιμασμένη», να υποχωρήσει δηλαδή μπροστά στους βάρβαρους. Οι υπόλοιποι Έλληνες έφυγαν από τα στενά, αφήνοντας πίσω τους 300 Σπαρτιάτες και τους 700 Θεσπιείς.

Ο Υδάρνης με τους 10.000 αθανάτους, μετά την βραδινή πορεία μέσω της στενής Ανοπαίας ατραπού βρίσκονταν στα νώτα των Ελλήνων. Ο Μεγιστίας ο Ακαρνάν, ο μάντης των Σπαρτιατών έκανε την τελευταία θυσία, ξέροντας πως όλοι αυτοί οι άντρες που βρίσκονταν μπροστά του δεν θα ζούσαν στο τέλος της ημέρας, αλλά θα δειπνούσαν στα Ηλύσια πεδία, εκεί που πήγαιναν όλοι οι ήρωες, οι πεσόντες υπέρ της πατρίδας.

Ο Δημόφιλος ετοίμασε τους άνδρες του μετά από το πρωινό τους γεύμα, τους παρέταξε στις γραμμές της φάλαγγας. Η μάχη ξεκίνησε, Σπαρτιάτες και Θεσπιείς σαν μια γροθιά αντέκρουσαν την περσική επίθεση σκορπώντας τον όλεθρο στις γραμμές των αθανάτων. Ο Δημόφιλος με το δόρυ του χτυπούσε τις πλεχτές από λυγαριά ασπίδες των Περσών διαπερνώντας τες. Πίσω από την φάλαγγα των Ελλήνων εφόρμησαν οι Πέρσες πεζοί και τοξότες βάλλοντας στα νώτα τους. Νεκροί και τραυματίες έπεφταν και από τις δυο πλευρές. Η μάχη εξελίσσονταν σε μια τιτανομαχία ανάμεσα στους Έλληνες και τους βάρβαρους της Ασίας.

Ο Λεωνίδας έπεσε νεκρός από πολλαπλά τραύματα. Οι Πέρσες προσπάθησαν να πάρουν την σωρό του νεκρού βασιλιά, αλλά οι Σπαρτιάτες τον τράβηξαν προς το μέρος τους. Τα δόρατα συντρίβονται πάνω στα χιλιάδες περσικά κορμιά, ενώ ο Δημόφιλος με το σπαθί του κομμάτιαζε όποιον Πέρση βρίσκονταν μπροστά του. Οι Έλληνες αποτραβήχτηκαν στον Κολωνό λόφο, από κάτω οι Πέρσες κατά χιλιάδες επιτίθονταν. Ο Δημόφιλος διέταζε τους άνδρες του, αλλά οι άνδρες του δεν μπορούσαν να τον ακούσουν, μιας και οι φωνές, οι βρισιές, οι κατάρες και τα κλάματα των βαρβάρων σκέπαζαν το πεδίο της μάχης. Οι Πέρσες τέσσερις φορές προσπάθησαν να πάρουν τον νεκρό Λεωνίδα και τις τέσσερις φορές απέτυχαν. 

Όταν μεσημέριασε και οι τελευταίοι υπερασπιστές των στενών, ανάμεσά τους και ο Δημόφιλος με μερικούς Θεσπιείς πολεμούσαν με πέτρες και με ξίφη, μιας και τα δόρατα είχαν σπάσει και τα περισσότερα ξίφη είχαν χαθεί στην διάρκεια της μάχης. Ο Ξέρξης για να μην χάσει και άλλους στρατιώτες έβαλε τους τοξότες του να τους τοξεύσουν. Ο Δημόφιλος έπεσε στα γόνατα χτυπημένος από πλήθος βελών. Άφησε την τελευταία του πνοή ως ήρωας υπερασπιζόμενος την Ελλάδα πάνω στον Κολωνό λόφο. Το επίγραμμα που στεφάνωσε τους τάφους των Θεσπιέων έγραφε:«Αυτοί οι άνδρες που κατοικούσαν στους πρόποδες του Ελικώνα, για το θάρρος τους περηφανεύεται ο πλατύς κάμπος των Θεσπιών».

 Για χρόνια η εθελούσια θυσία των Θεσπιέων έμενε ξεχασμένη από την σύγχρονη πολιτεία. 

Μόλις την Άνοιξη του 1997 ανεγέρθη, με έξοδα της δημαρχίας της Σπάρτης, ένα άγαλμα που απεικονίζει ένα φτερωτό νεανία. Το άγαλμα στήθηκε δίπλα στο άγαλμα του Σπαρτιάτη Λεωνίδα και των συντρόφων του στις Θερμοπύλες.

Το μνημείο χαρακτηρίζεται από τον παρακάτω συμβολισμό:  

Ακέφαλη ανδρική κεφαλή: Ανώνυμη εθελουσία εισφορά των 700 Θεσπιέων για την ελευθερία.  
Προτεταμένα στήθη: Αγώνα, ανδρεία, δύναμη, γενναιότητα θάρρος.
Φτερό τσακισμένο: Εκούσια θυσία και θάνατος.
Ανασηκωμένο φτερό: Νίκη, δόξα, ψυχή, πνεύμα και την ελευθερία.
 Γυμνό κορμί: Έρωτας, που ήταν Θεός των Θεσπιών, Θεός της δημιουργίας, της ομορφιάς και της ζωής.

 Επιγραφή 

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ

Πηγές Ηρόδοτος, Ιστορίαι, βιβλία 1-9, μετάφραση Πανέτσος Ε., εκδόσεις Ζαχαρόπουλος/ βιβλία V-IX, μετάφραση Σπυρόπουλος Η., εκδόσεις Γκοβόστη, 1995 Κωτούλας Ι., Μπελέζος Δ., ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, σειρά Μεγάλες Μάχες, ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ, εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, 2005

Πηγές: Ellinondiktio  
   istoria-korosisgeorge


.